Introductie

Begin 2000 werd Agrinas verzocht om een officieel samen¬werkings¬verband aan te gaan met een Nederlandse landbouwkundige die al in Kazachstan werkzaam was. Er werd overeengekomen dat Agrinas advies zal verlenen op het gebied van deskundigheid, netwerken en bemiddeling bij projectfinanciering. Eind 2013 is Agrinas-Kazachstan officieel opgehouden te bestaan. De uit haar ontstane Micro-kredietorganisatie blijft de (boeren)bevolking ondersteunen in haar verdere ontwikkeling.

Landeninformatie

De Kazakken, een Turks volk, is de op één na grootste islamitische bevolkingsgroep van Centraal Azië en in het verleden waren zij wellicht de belangrijkste van de Centraal Aziatische bevolkingsgroepen. Ze zijn een trots volk en hebben altijd vastgehouden aan hun culturele erfenis. Hoewel de meeste Kazakken tegenwoordig in Kazachstan leven, bedraagt hun aantal maar 52% van de totale bevolking van dat land. Er woont ook een groot aantal Russen in Kazachstan (ruim 35%); andere bevolkingsgroepen zijn Oekraïners, Koreanen, Oezbeken, Kirgiezen, Oeigoeren en andere Turkse volkeren. 

De Kazakken ontwikkelden een geheel eigen identiteit tegen het einde van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw. Daarvoor maakten zij deel uit van een bevolkingsgroep, waar uiteindelijk andere Centraal Aziatische bevolkingsgroepen uit voort zouden komen. In de zestiende eeuw maakten de Kazakken de islam een onderdeel van hun volksreligie en beschouwen zichzelf tegenwoordig als Moslims. Hoewel het een geheel eigen Kazakse vorm van islam betreft, is er maar weinig overgebleven dat aan hun vroegere volksreligie herinnert. Gedurende de negentiende eeuw veroverden de Russen Centraal Azië d.m.v. een continu proces van annexatie en dit leidde uiteindelijk tot een Russische overname van geheel Kazachstan. Een tragisch feit was dat tijdens de Russische Burgeroorlog van 1920-1930 ongeveer de helft van de Kazakse bevolking gedood werd. In die periode vluchtten vele Kazakken naar China en Mongolië om aan de heerschappij van Jozef Stalin te ontkomen; ook de hongersnood eiste honderdduizenden slachtoffers. Vele mensen die deel uitmaakten van verschillende bevolkingsgroepen zoals Duitsers, Polen en Koreanen die aan de grenzen van de voormalige Sovjet Unie woonden, werden tijdens het 71 jaar durende bewind van de Sovjet Unie onder dwang gerepatrieerd naar Kazachstan. Ook vele Russen werden aangemoedigd om zich in Kazachstan te vestigen en zo de Russische invloed in Kazachstan te vergroten.

Na de revolutie was er sprake van een toenemende ontwikkeling van het land door de centrale Sovjetregering. Kazakken moesten hun nomadische levensstijl laten varen en zich hervestigen in collectieve boerderijen en dorpen of in nieuw gebouwde steden om zo mee te werken aan de industriële Sovjetmaatschappij.

Op 16 december 1991 verkreeg Kazachstan, evenals vele andere voormalige Sovjetrepublieken, haar onafhankelijkheid van de Sovjet Unie door een vredige overdracht. Na de onafhankelijkheid kreeg Kazachstan het opnieuw hard te verduren door de reorganisatie van de regering en de economie. Geurende zo’n 10 jaar ging de infrastructuur achteruit ten gevolge van het gebrek aan investeringen in de publieke sector, corruptie tierde welig en de werkeloosheid nam toe tot 50%. Na 2000 kwam het land terecht in een periode van sterke economische groei dankzij de grote hoeveelheden aardolie en aardgas, maar in de dorpen delen maar weinigen tot nu toe in de nieuwe welvaart.

Pas de laatste tijd heeft de Kazakse regering eraan gewerkt om haar nationale identiteit te ontwikkelen middels de Kazakse cultuur, taal en geschiedenis. De meeste posities binnen de overheid worden ingenomen door etnische Kazakken en het Kazaks is uitgeroepen tot de nationale taal. D.m.v. advertentiecampagnes worden Kazakken aangemoedigd om hun eigen taal te spreken en hun traditionele gewoontes in acht te nemen.

Landbouw in Kazachstan

De problemen in de landbouw zijn immens…Onder Stalin werden de Kazakken gedwongen hun nomadische leefwijze op te geven en op akkerbouw over te schakelen en hun “yurts” (tenten) te verruilen voor flatgebouwen. Hiertoe werden er veel Koreanen naar Kazachstan gedeporteerd om de Kazakken in de akkerbouw te onderwijzen. Nog altijd zijn de Koreanen de beste boeren. In de beginjaren ’60 van de vorige eeuw werden er door de Sovjets grote irrigatiewerken gebouwd in de Sydarja Rivier. Er moest vooral veel rijst worden geproduceerd voor de Sovjet economie; de efficiëntie van het watergebruik was bedroevend en dat is de laatste jaren alleen maar verergerd… Al jaren stroomt er vanuit de Syrdarja en vanuit de zuidelijker gelegen Amoedarja nauwelijks meer water in het Aralmeer, waardoor zich hier wellicht de grootste milieuramp ter wereld heeft voltrokken. Het feit blijft echter dat het gebied nu bewoond is en dat er oplossingen gevonden zullen moeten worden, wil de leefbaarheid van het gebied op peil blijven. Daarbij is de kwestie van landeigendom een groot struikelblok op weg naar een betere landbouwproductie.

Agrinas Kazachstan Algemeen

Het kantoor van Agrinas Kazachstan was gevestigd in de stad Kyzylorda, hoofdstad van de gelijknamige provincie. Meer dan 20 jaar na het ineenstorten van de Sovjet Unie heeft Kazachstan ’t nog steeds economisch moeilijk na de plotselinge omwenteling. Sommigen hebben voordeel ondervonden door de veranderingen, anderen niet. Agrinas Kazachstan heeft boeren en plattelandsgemeenschappen in de provincie Kyzylorda geholpen op weg naar socio-economische ontwikkeling.Het kantoor van Agrinas Kazachstan was gevestigd in de stad Kyzylorda, hoofdstad van de gelijknamige provincie. Meer dan 20 jaar na het ineenstorten van de Sovjet Unie heeft Kazachstan ’t nog steeds economisch moeilijk na de plotselinge omwenteling. Sommigen hebben voordeel ondervonden door de veranderingen, anderen niet. Agrinas Kazachstan heeft boeren en plattelandsgemeenschappen in de provincie Kyzylorda geholpen op weg naar socio-economische ontwikkeling.

In een uitgave getiteld “The Aral Sea Region Development and Humanitarian Assistance Programme” (1997), gaf de toenmalige gouverneur van de provincie Kyzylorda een prioriteitenlijst aan voor economische ontwikkeling in zijn provincie. De activiteiten waren, in volgorde van prioriteit: Water, Gezondheidszorg en Werk als de belangrijkste noden. In overeenstemming hiermee heeft Agrinas zich toegelegd op assistentie aan lokale gemeenschappen op het gebied van:

• Drinkwatervoorziening op het platteland, bijv. door het slaan van boorgaten en installeren van ontziltingsinstallaties;
• Hygiëne op het gebied van water en watergebruik;
• Het genereren van inkomens uit de landbouw door technische hulp en het verlenen van advies.

Zuidwest Kazachstan heeft te lijden van enorme, door de mens veroorzaakte milieuproblemen. Voorbeelden zijn het opdrogen van het Aralmeer, de verzilting van landbouwgrond en de vervuiling van waterreserves. Agrinas was midden in dit gebied werkzaam en richtte zich op goed beheer van natuurlijke hulpbronnen. De projecten die door Agrinas werden uitgevoerd, richtten zich op financiële en economische haalbaarheid en beperkten zich tot lokale initiatieven, waar zowel boeren als andere leden van de doelgroep bij betrokken waren in alle fases van de projectcyclus. Deelname hieraan was de sleutel in elk van de projectactiviteiten.

Eind 2013 is Agrinas-Kazachstan officieel opgehouden te bestaan. De uit haar ontstane Micro-kredietorganisatie blijft de (boeren)bevolking ondersteunen in haar verdere ontwikkeling.

Volgens de UNDP is “het probleem van de beschikbaarheid van drinkwater momenteel zeer nijpend in Kazachstan als gevolg van de slechte staat van de bestaande drinkwatersystemen en vervuiling, wat gepaard gaat met een verslechterende situatie op het gebied van hygiëne, hetgeen weer leidt tot een toename van het aantal ziekten en mogelijke epidemieën” (Bron: UNDP Kazakhstan: National Human Development Report “Water as a key factor of Human Development in Kazakhstan”, 2003).

Vanaf de start van Agrinas’ betrokkenheid in 2001 groeide het inzicht in de drinkwatersituatie van de Kyzylorda oblast. Het inwinnen van informatie geschiedde door informele interviews, deur-aan-deur onderzoeken en het testen van watermonsters. Twee waterprojecten – een afgerond waterproject in het dorp Kargaly en een ander project in het dorp Baigakhum – hebben bijgedragen tot een beter inzicht in de situatie. Hieronder volgt een uittreksel van de toenmalige bevindingen.

Waterbronnen

De plattelandsbevolking van de oblast maakt voor haar water voor het huishouden hoofdzakelijk gebruik van twee soorten bronnen. De eerste is het centrale boorgat van het dorp en de tweede zijn de ondiepe putten bij de huizen. Het water van het boorgat wordt in de meeste gevallen via een leiding naar een reservoir en vandaar naar een aantal kranen langs de dorpsstraten gevoerd. De mensen kunnen dan hun jerrycans bij deze kranen vullen. De meeste van deze systemen verkeren echter in een slechte staat van onderhoud. In de meeste gevallen bestaat zo’n systeem uit een pomp die elke dag een paar uur loopt en in diezelfde tijd moeten de mensen bij de weinige kranen die nog functioneren hun waterbehoefte voor de volgende 24 uur ophalen. In het slechtste geval bestaat zo’n systeem uit een boorgat zonder pomp, elektrische aansluiting en pijpleidingen. In zulke gevallen die niet ongewoon zijn, wordt het water niet verdeeld over het dorp. In sommige gevallen wordt water afgeleverd door een tankauto die het ophaalt bij het boorgat en het vervolgens aflevert aan de gezinnen die dan een reservoir of watervaten hebben om het op te slaan.

Vanaf het uiteenvallen van de Sovjet Unie zijn deze watersystemen achteruit gegaan ten gevolge van gebrek aan onderhoud vanwege het ontbreken van een betalingssysteem voor water en omdat pompen, bedradingen en kranen gestolen werden. De toekomst voor dit soort systemen ziet er niet erg goed uit. Pas zo’n 10 jaar na de onafhankelijkheid van de Sovjet Unie werden sommige van deze dorpssystemen met overheidssteun langzamerhand weer wat hersteld. Deze herstelwerkzaamheden kunnen maar ten dele succesvol zijn vanwege een gebrek aan visie bij de plaatselijke burgemeesters en door een gebrek aan goed onderhoud en beheer in de vorm van betaling op basis van verbruik. De tweede bron van water voor de huishoudens, waar tegenwoordig door de mensen in de dorpen algemeen gebruik van wordt gemaakt, is de put achter het huis. Zo’n put bestaat uit een in de grond gegraven gat met een betonnen wand van 1 mtr. in diameter. Gemiddeld zijn ze zo’n 5-6 mtr. diep met in sommige gevallen een betonnen deksel en een emmer om het water mee op te halen. Sommige gezinnen hebben een pomp geïnstalleerd in de put en in sommige gevallen heeft men een pijp in de grond geslagen waar een handpomp op is aangesloten om het water op te pompen.

Er lijkt niet veel gebruik gemaakt te worden van oppervlaktewater uit kanalen of rivieren voor huishoudelijk gebruik, maar nadat het boorgat in het dorp Baigakhum was stuk gegaan, signaleerden werkers van Agrinas dit wel. Er is ook melding gemaakt van het gebruik van oppervlaktewater in de buurt van het Aralmeer.

Projecten

De projecten die tussen 2001 en 2012 werden uitgevoerd, zijn:

• Groente project
• Drinkwater project in Kargaly
• Drink water project in Baigakhum
• Andere drinkwaterprojecten
• Onderzoeklaboratorium voor drinkwater
• Multifunctioneel Centrum
• Verslaafden Opvangcentrum
• Vrouwen in ontwikkeling
• Opzetten van een Micro-Krediet organisatie

Drinkwater Projecten

Agrinas heeft al vanaf 2001 mensen op het platteland van Kazachstan op het gebied van water geholpen. Dit is strategisch omdat het platteland van Kazachstan onderontwikkeld is en de bevolking op economisch en democratisch gebied achter loopt, terwijl de dorpen geografisch geïsoleerd zijn. Veel dorpen bevinden zich op grote afstand van de grotere regionale steden, terwijl de beschikbaarheid van banen en zaken die voor het dagelijks leven benodigd zijn, beperkt worden door een slechte infrastructuur. Veel van de dorpen zijn voor hun leefbaarheid afhankelijk van landbouw en dus irrigatiewater. Echter in de zomer bereikt het water in de kanalen de dorpen vaak niet en zelfs de landbouwgrond en de tuinen rond de huizen hebben dan soms geen water.

De kwaliteit en de beschikbaarheid van drinkwater is een probleem in veel dorpen in de provincie Kyzylorda. De reden is dat de provincie een droog klimaat heeft en dat het water van de rivier de Syr Darja die over een grote afstand door het land loopt, van slechte kwaliteit is en vaak ver van de dorpen verwijderd is. Al het drinkwater in de dorpen is daarom afkomstig van grondwater. Veel van deze watersystemen functioneren niet goed. Agrinas werkt al geruime tijd met dorpsleiders en sponsoren om de drinkwatersituatie van de Kazakken op het platteland te verbeteren.
De voornaamste door Agrinas uitgevoerde projecten zijn een drinkwaterproject voor het dorp Kargaly, de voorziening voor drinkwater voor het dorp Baigakhum, incl. een kleuterschool en het opzetten van een laboratorium voor drinkwateronderzoek.

Drinkwaterproject in Baigakhum

In 2005 maakte Agrinas een begin met de uitvoering van een tweede drinkwaterproject in het dorp Baigakhum, zo’n 25 km ten noordwesten van het stadje Shelli gelegen, waardoor ongeveer 2200 mensen geholpen werden. Ten tijde van de aanvang van het project betrokken zo’n 1500 dorpelingen hun water vanuit de irrigatiekanalen! Het project was ingewikkeld, omdat er veel stadia van projectontwerp en -uitvoering bij kwamen kijken: herstel van het boorgat van het dorp, het opnieuw installeren van verroeste pijpen, de aankoop van allerlei materialen, capaciteitsopbouw van de lokale dorpsleiders en het weer aansluiten van de dorpsschool op de waterleiding zijn de voornaamste onderdelen geweest van dit project. Ook is er geregeld bacteriologisch onderzoek van water gedaan. In het voorjaar van 2009 werd dit project afgerond.

Met het project voor de kleuterschool van Baigakhum werd in de winter van 2008 begonnen! De school had geen kraanwater en het doel was het gebouw aan te sluiten op de waterleiding van het centrale boorgat van het dorp. Stel je eens voor dat je dagelijks met vijftig kinderen in de leeftijd van 3-5 jaar oud moet werken zonder leidingwater! Het project is begin 2009 afgerond.

Verslaafden Opvangcentrum

Ook was Agrinas betrokken bij de landbouwactiviteiten op het Agape opvangcentrum voor drugs- en alcoholverslaafden in Almaty. Zo werd er zaad geleverd voor verschillende groentesoorten en advies gegeven. Ook werd er naar mogelijkheden gezocht om de landbouwactiviteiten daar uit te breiden met behulp van externe donoren.

Vrouwen in ontwikkeling

Het doel van dit project was om vrouwen op het platteland in staat te stellen om positieve veranderingen in hun dorpen en gezinnen te bewerkstelligen. Er waren drie hoofddoelstellingen van het project:Het doel van dit project was om vrouwen op het platteland in staat te stellen om positieve veranderingen in hun dorpen en gezinnen te bewerkstelligen.

Er waren drie hoofddoelstellingen van het project:

• ten eerste dat vrouwengroepen participatiemethoden leren en probleemoplossingen konden begrijpen;
• ten tweede dat vrouwen inzicht zouden krijgen in onderwerpen als gezondheid, voeding, hygiëne en schoon water;
• ten derde dat vrouwen hun kennis zouden aanwenden om veranderingen in hun dorpen te bewerkstelligen.

De doelgroep waren vrouwen die wonen in Kazakse dorpen in het midden-zuiden van Kazachstan. Deze dorpen zijn economisch achtergesteld en hebben meestal geen goede watertoevoer, geen goede stroomvoorziening en vuilverwerking. De wegen zijn onverhard en de scholen en ziekenhuizen hebben problemen om goed personeel en capabele doctoren aan te trekken. Via deze vrouwengroepen zijn een aantal dorpen in deze regio van Kazachstan geholpen.