Bosnië

Algemeen

Van 1992 tot 1995 werd Bosnië geteisterd door een burgeroorlog, waarbij meer dan 200.000 mensen de dood vonden. Van 1998 tot 2012 was Agrinas werkzaam in Bosnië in de regio Sanski Most. In de beginjaren werd veel samengewerkt met Stichting Dorkas uit Nederland. Dorkas was verantwoordelijk voor de herbouw van de huizen, terwijl Agrinas zich richtte op economische ontwikkeling met de nadruk op landbouw.

Landbouwcoöperatie AgriSan

In 2001 werd begonnen met de samenwerking met een aantal boeren met als doel een coöperatie op te richten. Pas in 2005 begon het project van de grond te komen o.l.v. Senad Hadžibajramović, een voormalige medewerker van Agrinas Bosnië. Dit resulteerde in de volgende activiteiten:

Een agrarische winkel werd geopend die goedkoper kon leveren dan de andere winkels en die ook moeilijker te vinden artikelen verkocht zoals: zaden, kunstmest, gewasbescherming materialen en vele andere artikelen.
Het was ook mogelijk om sommige van die producten op krediet te leveren aan boeren zodat die gewassen konden verbouwen.
De verkoop van door boeren verbouwde producten aan winkels en fabrieken.
Er werd een aantal landbouwmachines aangeschaft die boeren konden huren.
De coöperatie kreeg zijn eigen bestuur, management en medewerkers en ongeveer 50 boeren zijn nu lid en er zijn plannen voor doorgaande regionale ontwikkeling.

Sommige producten die de coöperatie verkoopt zijn: aardappelen, uien, popcorn, wortelen, rode bieten, paprika’s, augurken, eieren en andere.

In 2009 begon de bouw van een aantal (tunnel)kassen net buiten Sanski Most op land dat de coöperatie heeft gekocht. In 2014 werd een volautomatische zaaimachine voor de inzaai van groentezaden in kweekbakken aangeschaft. In 2020 bedroeg de oppervlakte onder glas / plastic zo’n 4.000 m², waardoor AgriSan momenteel één van de grootste producenten van groentezaailingen in Bosnië is met een goede naam voor kwaliteit. Er worden tomaten, paprika’s, komkommers, meloenen en watermeloenen geteeld.

Zuivelproject

Als gevolg van de oorlog was niet alleen de hele zuivelindustrie stil komen te liggen, ook alle vee was gedood. In het jaar 2000 werd een begin gemaakt met de inzameling van melk in samenwerking met een lokale melkfabriek. De medewerkers hiervan kregen een opleiding in Nederland en er werden melktanks geplaatst in totaal meer dan 25 dorpen. Ook werd nieuw vee aangekocht en aanschouwelijk onderwijs gegeven over wintervoeding voor vee. Om de kleine boeren meer inspraak te geven werd een overkoepelende organisatie genaamd ‘SLUP’ opgezet van melkveehouders die met de fabrieken en de overheid kan onderhandelen. Door al deze activiteiten is Sanski Most uitgegroeid tot het meest productieve district wat zuivel betreft, in heel Bosnië, terwijl hier vóór de oorlog geen sprake van was.

Groenteproject

Ook op het gebied van groenteteelt werd een overkoepelende organisatie van groentetelers opgezet, Povrtlar genaamd. Zowel SLUP als Povrtlar werken nauw samen met de coöperatie AgriSan.

In 2010 werd Agrinas-Bosnia opnieuw geregistreerd als een Bosnische organisatie en ging tot 2012 verder onder de naam Fondacija Most (Stichting Most), wat “Brug” betekent. In dat jaar werd Fondacija Most opgeheven en toen verlieten ook de laatste expats het project. De coöperatie AgriSan en de groentetelers associatie Povrtlar, alsmede de organisatie van zuivelboeren SLUP nemen nog steeds een belangrijke plek in bij de landbouwontwikkeling in Sanski Most.

Lees meer over alle andere activiteiten waar Agrinas door de jaren heen bij betrokken is geweest onder Geschiedenis Bosnië.